‘Het begint altijd met het hout,’ vertelt Romke. ‘We konden een stam Afzelia kopen die voor de fineerindustrie bestemd was. Heel mooi hout, uitzonderlijk recht en fijn van draad. Een stam van 10 meter. Daar hebben we een stuk van 6 meter uitgehaald. Dat was een hele gok, want er zit altijd één grote hartscheur in en dan hoop je natuurlijk dat die van boven naar beneden in dezelfde richting loopt. Maar dat was niet het geval: er zat een volledige kwart draai in, dus die stam was getordeerd. Onze inschatting was dat het grootste deel van die torsie onderin zat, en na wat wikken en wegen hebben we de onderste vier meter eraf laten zagen. Toen we daarna naar die hartscheur konden kijken, liep ’ie voor en achter precies gelijk. Dat was wel een hoogtepunt; als ik erop terugkijk misschien wel het mooiste moment van het hele maakproces. En als je dan het hout verder gaat zagen en je ziet hoe mooi het is… Dat is gewoon genieten.’
‘Zulk mooi hout wil je ook aan een mooi schip hangen. Ik kende Frank Fischer, de eigenaar van de Aldebaran, een geweldig mooie, grote klipper. Daar hadden we ook al nieuwe rondhouten voor gemaakt. Dus ik vroeg hem of hij niet ook zijn zwaarden wilde vernieuwen. Echt nodig was dat nog niet, maar Frank vond het wel een mooi idee, dus toen konden we aan de gang.’
Fries of Hollands
‘Wij maken Friese zwaarden. Dat wil zeggen: een boven- en een onderpost met alle tussenposten als langgerekte taartpunten er tussenin. Hollandse zwaarden zijn anders, dan heb je een bovenpost, waar de andere posten parallel aan de onderpost, dus onder een schuine hoek, tegenaan gezet worden. Bij Friese zwaarden komen alle punten samen onder de kopplaten, die ze insluiten, waar- door je een heel stevig geheel krijgt.
Die taartpunten halen we natuurlijk om en om uit het hout, zodat er zo weinig mogelijk verlies is.’ ‘Wij gebruiken voor het verlijmen van zowel masten (zie hiervoor ook SdZ 2024.2) als zwaarden resorcinol. Dat bevalt ons over de jaren heen het beste. Het voordeel ervan is dat de condities er minder op aankomen: een graad kouder of warmer maakt alleen uit voor de droogtijd.’
Kopplaat en slijtplaat
‘De vorm van het zwaard is natuurlijk heel belangrijk. Bij het ontwerp van zulke grote zwaarden heb ik de hulp van Jeroen de Vos (werkzaam bij Dykstra Naval Architects – red.), die daar veel verstand van heeft. En uiteraard overleg ik alles met Frank Fischer, de opdrachtgever.
In dit geval ging het om behoorlijk lange zwaarden en dan komt de breedte er ook op aan. Deze
zijn 5,75 meter lang bij 2,75 m geworden. Veel langer heeft geen zin, omdat je ze bijna nergens dieper kan steken. Als de vorm bepaald is, komt meteen ook het staalwerk aan de beurt. Ook dat is een ontwerpkwestie, die voor ieder zwaard weer anders uitvalt; veel schippers hebben daar ook hun eigen voorkeur in. Wij kozen voor een slanke slijtplaat, die heel sierlijk meeloopt met de lijn van het zwaard.’
