De lage zon schittert door de mist die over de weilanden hangt. Flarden wit stijgen op uit de sloten van het oer-Hollandse polderlandschap. De opkomende zon zet het riet aan de Heinoomsvaart in een goudgeel licht. De boeg van Grutto snijdt door het spiegelgladde water. Het enige geluid is het plonzen van het roeiriemen. Joost en ik kennen elkaar nog geen uur, maar dat dit een gedeelde passie is, dat is wel duidelijk. Wat een mooi begin van de dag. Dan gaat de telefoon. ‘Goedemorgen, ik wilde even weten of jullie er zo aankomen?’ Het is de sluismeester van de Oudhuizersluis. Gistermiddag hebben we een afspraak gemaakt voor een vroege schutting. De sluis is nog niet in zicht, maar volgens Joost komen we precies op tijd.
Als iemand dit goed kan inschatten, dan moet het wel Joost Engelen zijn: naast zijn reguliere werk is hij routeplanner voor de stichting Natuurlijk Varen. Joost bedenkt in die hoedanigheid elk jaar waar de Dorestad Raid langs vaart. Deze jaarlijkse vierdaagse tocht voor zeil- en roeibootjes is geïnspireerd op de raids, de rooftochten, van de Vikingen. Ook zet hij andere tochten uit, waarbij proefvaren natuurlijk een must is. In navolging van het artikel over de Natte As van Friesland (in SdZ 2024.8) probeerde hij bijvoorbeeld meteen die route uit voor de stichting: ‘Een leuke route, daar gaan we wat mee doen’.
En jawel hoor Joost krijgt natuurlijk gelijk, even voor negenen komt de Oudhuizersluis in beeld en precies op de afgesproken tijd glijden we tussen de glibberige, natte muren van deze sluis.
Zelf genaaid
We varen vandaag met een nieuwe boot. Joost heeft afgelopen voorjaar zelf een door François Vivier ontworpen Silmaril afgebouwd. Zijn eerdere boten, waaronder een sportieve Goat Island Skiff, bouwde hij helemaal zelf, maar daarvoor had hij dit keer geen tijd. ‘Ik heb hem wel zelf genaaid.’
‘Het zeil?’ ‘Nee, de boot.’
Het dreigt een verwarrend gesprek te worden totdat Joost uitlegt hoe een moderne open boot van hechthout, glasweefsel en epoxy in elkaar wordt gezet: ‘Het heet de “stitch and glue” methode. Alle op maat gezaagde panelen zijn voorzien van kleine gaatjes. Met stukjes koperdraad worden die dan aan elkaar geknoopt, het naaien. Als de boot strak in elkaar zit worden de delen aan elkaar gelijmd met epoxylijm en komt er met epoxy een glasmatje overheen. Naden worden geplamuurd met “pindakaas”’, grapt Joost.
Grutto heeft een lengte van 4,60 meter en is 1,45 meter breed; de boot is dus relatief smal. Het ontwerp is gebaseerd op de Amerikaanse Whitehall, een snelle roeiboot die in de negentiende eeuw aan de Amerikaanse Oostkust werd gebruikt om de post op te halen van de clippers. Alleen de snelste roeiers hadden een kans. Joost: ‘De mooie wijnglasvormige spiegel en de boeg zijn van de Whitehall. Silmarils zijn een stukje breder en hebben ook stevige kimmen voor meer stabiliteit bij het zeilen. Het is geen planeerbootje maar je vaart er bijna iedereen mee weg. Vooral tijdens het kruisen. Voor de wind kan iedereen wel snel varen, in de kruisrakken zie je grote verschillen,’ zo prijst hij zijn boot.
Verfrissende HBS-er
Vandaag gaan we richting de Nieuwkoopse Plassen, een uniek vaargebied in de provincie Zuid-Holland. De Nieuwkoopse Plassen zijn als natuurgebied zelfs van internationale waarde vanwege de grote kolonie Purperreigers die nestelt in het gebied. Iemand die daar alles over kan vertellen is Hans de Vries van Natuurmonumenten. Vlak voor de Slikkendammersluis in Woerdense Verlaat, die afgelopen jaar compleet gerenoveerd werd, stapt hij aan boord.
